Podatek dochodowy od osób fizycznych – ten termin od razu niekoniecznie może coś mówić. Sytuacja zmienia się, gdy przytoczy się jego angielską nazwę – Personal Income Tax, czyli popularny PIT.
Podatek dochodowy od osób fizycznych w Polsce jest określony w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. (tekst jedn. Dz. U. Z 2012 r. Nr 0, poz. 361, z późn. zm.). Z kolei prawa i obowiązki podatnika zawarte są w postanowieniach Konstytucji RP, ustawach czy ratyfikowanych umowach międzynarodowych.
Podstawę przedmiotu podatku dochodowego – zgodnie z nazwą – stanowią dochody, czyli nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.
Dochody, a właściwie ich źródła, dotyczą dwóch aspektów: pracy i majątku. Źródłami przychodu, z których dochód podlega opodatkowaniu, są m.in.
- stosunek służbowy oraz stosunek pracy (do tego również spółdzielczy stosunek pracy),
- emerytura oraz renta.,
- tzw. działalność wykonywana osobiście (np. z tytułu osobistego wykonywania usług na umowę zlecenie lub umowę o dzieło),
- pozarolnicza działalność gospodarcza (w tym także wykonywanie wolnego zawodu, jeżeli nie jest to działalność wykonywana osobiście – patrz wyżej),
- nieruchomości i ich elementy,
- najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o identycznym charakterze,
- inne źródła, takie jak kwoty wypłacane przez zakład pracy lub organ rentowy zasiłków – np. chorobowych, macierzyńskich czy opiekuńczych, a także świadczeń rehabilitacyjnych; alimenty (oprócz alimentów na dzieci); stypendia, wyróżnienia pieniężne, dotacje.
Inną kwestią dotyczącą podstawy opodatkowania jest dochód z tzw. źródeł nieujawnionych. Uzgadniany jest na podstawie sumy poniesionych w roku podatkowym wydatków i wartość uzyskanych zysków w tym samym roku podatkowym, ale nieznajdujących pokrycia w już opodatkowanych źródłach dochodów.
Artykuł opracowano we współpracy z biurem rachunkowym VAT z Krakowa znajdującego się pod przewodnictwem księgowej Katarzyny Sadurskiej.
